غربالگری سه ماهه اول (تا هفته دوازدهم)

در اولین جلسه ویزیت قبل از تولد نوزادتان با پزشک متخصص خود، ویزیتی که اغلب در سه ماهه اول بارداری انجام می شود، ممکن است سفارش شود که تحت انجام چند تست یا اغلب تست هایی قرار بگیرید که در زیر شرح داده شده اند تا وجود احتمالی برخی عارضه ها و عفونت هایی بررسی شود که می توانند به نوزاد متولد نشده یا مادر آسیب برسانند. 

تست های عمومی

تست بارداری (hCG)

اگر صرفا نسبت به بارداری خود ظنین هستید یا اگر هنوز آزمایش بارداری توسط پزشک معالج انجام نشده است (مثلاً به جای آزمایش بارداری توسط پزشک، آزمایش بارداری ادرار در منزل انجام شده)، آنگاه ممکن است برای تأیید/رد بارداری زن آزمایش بارداری انجام شود.

آزمایشات بارداری به اندازه گیری گنادوتروپین کوریونی انسان (hCG)، هورمونی که در هنگام بارداری زنان به وسیله جفت تولید می شود – می پردازد. میزان hCG تولید شده در دوران بارداری طی سه ماهه اول (8-10 هفته) از یک بارداری طبیعی، به طور پیوسته افزایش می یابد و در هفته دهم بعد از آخرین چرخه قاعدگی، به اوج می رسد.

دو نوع آزمایش hCG وجود دارد: کیفی و کمی

• آزمایش های کیفی بر روی ادرار یا خون انجام پذیرند. این نوع آزمایش ها معمولاً پس از یک دوره عدم وقوع قاعدگی انجام می شود و هدف از آن تأیید قطعی بارداری زن است.

• تست های کمی به اندازه گیری میزان واقعی hCG می پردازد و بر روی نمونه های خون انجام می شوند. بعضی آزمایشگاهها ممکن است در سه ماهه اول برای هر هفته از حاملگی سطح غلظت خاصی برای hCG را انتظار داشته باشند، با این حال ممکن است سطح غلظت آن از یک زن به زن دیگر متغیر باشد (و ممکن هم هست که مدت حاملگی دقیق تعیین نشده باشد). مهمترین ویژگی hCG در سه ماهه اول این است که سطح غلظت آن باید اساساً هر دو سه روز یکبار، دو برابر شود. اگر در مورد بارداری نگرانی وجود داشته باشد، پزشک معالج بهداشتی بیمار غالباً غلظت hCG رابصورت کمی چندین بار اندازه گیری می کند تا از افزایش میزان آن اطمینان حاصل کند.

اگر سطح hCG یک حالت افزایشی عادی نداشته باشد، علت آن ممکن است یا حاملگی خارج رحمی باشد (نوعی حاملگی که در آن حاملگی یا در لوله ای که از تخمدان به رحم منتهی می شود، اتفاق می افتد یا ندرتا در حفره شکمی) یا یک حاملگی داخل رحمی غیر طبیعی. حاملگی خارج رحمی ممکن است به یک وضعیت اورژانسی پزشکی منجر شود، لذا پزشکان ممکن است بر روی بیمارانی که میزان hCG به طور مناسب در حال افزایش نیست، انجام سونوگرافی واژینال را لازم بدانند تا از این طریق نسبت به وجود یک کیسه حاملگی درون رحمی اطمینان حاصل کنند.

غربالگری خون و آنتی بادی سلولهای قرمز خون (RBC)

تست تعیین گروه خون

تعیین گروه خون معمولاً در ویزیت سه ماهه اول بارداری یا ویزیت اول قبل از تولد انجام می شود. از این تست برای تعیین گروه خون یک خانم باردار استفاده می شود، یعنی برای تعیین اینکه آیا گروه خون او A ، B ، AB یا O است و اینکه آیا Rh مثبت است یا Rh منفی. یک زن باردار باید از گروه خونی خود اطلاع داشته باشد.

تعیین گروه خون به ویژه در دوران بارداری بسیار مهم است زیرا نوع خون مادر و جنین او ممکن است با هم ناسازگار باشد. به عنوان مثال اگر مادر Rh منفی باشد اما پدر Rh مثبت باشد، جنین ممکن است آنتی ژن Rh را از پدرش به ارث برده و Rh جنین مثبت باشد. اگر گروه خونی مادر و نوزاد متفاوت باشد – مانند این مثال – مادر ممکن است نوعی آنتی بادی (آنتی گلوبولین ها) تولید کند که علیه آنتی ژن (پروتئین یا فاکتورهای) روی گلبول های قرمز جنین واکنش نشان دهد. این آنتی بادی ها ممکن است از جفت عبور کرده و باعث از بین رفتن گلبول های قرمز کودک شوند و در نتیجهی این اتفاق، یک عارضه جدی به نام بیماری همولیتیک نوزاد (HDN) ایجاد شود. اگرچه احتمال بیمار شدن نخستین جنین Rh مثبت خیلی کم است، با این وجود ممکن است آنتی بادی های تولید شده در طی اولین بارداری، روی جنین های Rh مثبت بعدی تأثیر سوء بگذارند.

برای کاهش شدید احتمال اینکه مادر Rh منفی چنین بادی ای تولید کند، ممکن است در حوالی هفته بیست و هشتم بارداری به مادر ایمونوگلوبولین Rh تزریق شود. ایمونوگلوبولین Rh به آنتی ژن Rh جنین متصل شده و “آنرا می پوشاند” و از این طریق مانع از تولید آنتی بادی در بدن مادر علیه آنتی ژن Rh نوزاد می شود. ممکن است تزریقات اضافی در دوران بارداری لازم شود؛ اگر یکی از موارد زیر پیش بیاید: انجام آزمایش آمنیوسنتز، نمونه گیری ویلوس کوریونی، آسیب شکمی. همچنین ممکن است تزریقات اضافی بعد از زایمان لازم شود؛ اگر کودک Rh مثبت باشد. برای کسب اطمینان از اینکه مادر قبلاً آنتی بادی Rh در بدنش تولید نکرده، قبل از هر تزریق یک غربالگری آنتی بادی انجام می شود.

غربالگری آنتی بادی

علاوه بر خانمهای Rh منفیای که قبلا یک نوزاد Rh مثبت داشته اند، بدن هر زنی که قبلا تحت انتقال خون بوده و یا چندین حاملگی قبلی داشته ممکن است غیر از Rh، علیه فاکتورهای خونی دیگری از کودک آنتی بادی  تولید کند و بدین ترتیب به طور بالقوه به بچه متولد نشده آسیب برساند. غربالگری آنتی بادی که در سه ماهه اول انجام می شود و در سه ماهه سوم تکرار می شود (بین هفته های 28 تا 29 بارداری) مشخص می کند که آنتی بادی های بالقوه مضر در خون مادر وجود دارند یا خیر. اگر در خون مادر یک آنتی بادی مضر تشخیص داده شود، پدر کودک باید در صورت امکان آزمایش شود تا معلوم شود که آیا RBC های وی آنتی ژن هایی دارد که مادر بتواند علیه آنها آنتی بادی تولید کند یا خیر. اگر چنین آنتی ژن هایی در خون پدر یافت شود، ممکن است RBC های جنین نیز دارای مان آنتی ژن ها باشند و ممکن است مورد هدف قرار گیرند. در این حالت، به احتمال زیاد پزشک معالج بهداشتی طی دوره حاملگی بر میزان آنتی بادی مادر و سلامت جنین نظارت خواهد نمود. با رویت علائمی که حاکی از بیمار شدن جنین باشند، ممکن است به درمانهای قبل از تولد – (مانند انتقال خون داخل رحمی) یا زایمان زودرس – نیاز شود.

هر چند ناسازگاری Rh عواقب شدیدتری دارد، با این حال یکی از شایع ترین دلایل HDN در واقع ناسازگاری بین گروه های خونی ABO مادر و کودک است و نه ناسازگاری فاکتور Rh.  باید این نکته را در نظر داشت که نمی توان از غربالگری آنتی بادی RBC برای پیش بینی این مطلب استفاده کرد که HDN رخ خواهد داد یا خیر زیرا تولید آنتی بادی های گروه های خونی ABO به طور طبیعی اتفاق می افتد.

تست Pap و HPV

از آزمایش Pap در دهانه رحم (سرویکس) زن برای غربالگری سرطان، تغییرات قبل از سرطان، التهاب و برخی بیماری های مقاربتی استفاده می شود. آزمایش HPV انواع پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی را شناسایی می کند، ویروسهایی که باعث افزایش خطر ابتلای خانم ها به سرطان دهانه رحم می شوند. چند سازمان بهداشت حرفه ای موارد زیر را توصیه نموده اند:

• غربالگری با تست های Pap نباید زودتر از 21 سالگی شروع شود.
• زنان بین 21 تا 30 سال باید هر 3 سال یکبار تست Pap را انجام دهند.
• زنان بین 30 تا 65 سال باید هر 5 سال یکبار تست Pap و تست HPV انجام دهند (حالت مطلوب). انجام تکی تست Pap هر 3 سال یکبار نیز قابل قبول است.

در اغلب موارد اگر زنی در فاصله زمانی توصیه شده تست HPV منفی و/یا تست Pap نرمال داشته باشد، هنگام بارداری دیگر به انجام این آزمایش نیاز نخواهد داشت. اگر انجام آخرین غربالگری سرطان دهانه رحم از زمان توصیه شده گذشته باشد یا در مورد وضعیت دهانه رحم سؤالی وجود داشته باشد، پزشک متخصص بهداشت ممکن است غربالگری قبل از بارداری یا ابتدای بارداری را پیشنهاد کند.

تشخیص زود هنگام انواع پرخطر HPV، سلولهای غیر طبیعی دهانه رحم و عفونتها و متعاقبا درمان زود هنگام آنها در صورت لزوم، بهترین فرصت را برای جلوگیری از پیشرفت هرگونه مشکل و تأثیر بالقوه آن بر سلامتی نوزاد و در کل موفقیت بارداری فراهم می کند.

غربالگری ادرار برای گلوکز و / یا پروتئین

با هر بار ویزیت قبل از زایمان طی سه ماهه اول، دوم و سوم ممکن است از مادر خواسته شود نمونه ادرار تهیه کند، و معمولاً در مطب با استفاده از یک دیپستیک (dipstick) روی نمونه غربالگری گلوکز (قند) و / یا پروتئین انجام می شود. اگرچه به طور معمول مقادیر اندکی از گلوکز و پروتئین در ادرار وجود دارد، با این حال مقادیر زیاد آنها می تواند نشان دهنده یک مشکل باشد و ممکن است برای روشن شدن وضعیت به آزمایشات بیشتری نیاز شود.

پروتئین

سطح بالای پروتئین در ادرار علامتی هشدار دهنده است. این امر ممکن است نشان دهنده آسیب کلیه یا وجود یک بیماری باشد یا این سطح بالای پروتئین ممکن است بر اثر عواملی مانند عفونت، دارو یا استرسهای روحی یا بدنی بصورت موقتی باشد. نمونه ای از آزمایش های اضافهای که ممکن است برای تعیین علت سطح بالای پروتئین ادرار انجام شود شامل آزمایش 24 ساعته پروتئین ادرار ، یا کشت ادرار (برای شناسایی هر گونه باکتری یا مخمر موجود در ادرار) است.

نگرانی ویژه در طول سه ماهه دوم و سوم مربوط به پره اکلامپسی (گاهی اوقات به پره اکلامپسی، توکسمی یا فشار خون ناشی از بارداری نیز گفته می شود) می باشد، اختلالی که با فشار خون بالا و مقادیر زیادی پروتئین در ادرار همراه است و تقریباً در 8٪ از کل حاملگی ها رخ می دهد. علائم آن شامل تورم، افزایش ناگهانی وزن، سردرد و تغییراتی در بینایی است. عوامل خطرزای این اختلال شامل موارد زیر است: اولین بارداری، بارداری بودن به بیش از یک کودک، سن (نوجوانی و بالای 40 سالگی)، تبار آمریکایی-آفریقایی، و ابتلا به دیابت، فشار خون بالا یا بیماری کلیه. پره اکلامپسی می تواند به کاهش دسترسی جنین هوا و تغذیه از طریق جفت بیانجامد و هنگام تولد باعث وزن کم نوزاد یا عوارض دیگری شود. اگر پره اکلامپسی زود تشخیص داده شود، می توان با کنترل روزمره فشار خون و سطح پروتئین ادرار، مشکلات سلامتی ناشی از پره اکلامپسی برای مادر و نوزاد را مدیریت نمود.

گلوکز

سطح بالای گلوکز در ادرار ممکن است دال بر دیابت تشخیص داده نشدهای باشد که در حال حاضر در مادر بروز یافته یا ممکن است نشانه دیابت بارداری باشد. دیابت بارداری نوعی دیابت است که می تواند طی دوران بارداری به وجود آید. آزمایش مثبت برای گلوکز ادرار معمولاً با آزمایش تأییدکنندهای به نام آزمایش قند خون همراه خواهد شد. آزمایش قند خون به طور معمول در سه ماهه دوم (بین 24 تا 28 هفته بارداری) برای غربالگری دیابت حاملگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

شمارش کامل خون (CBC)

شمارش کامل خون (CBC) آزمایشی است که سلولهای موجود در گردش خون را ارزیابی می کند. در مایعی به نام پلاسما خون سه نوع سلول معلق هستند شامل: گلبول های قرمز (RBCs)، گلبول های سفید (WBCs) و پلاکت ها (PLT). ممکن است قبل از بارداری – در صورت امکان -، در ابتدای بارداری و یک یا چند بار در دوران بارداری به منظور شناسایی و جلوگیری از بروز مشکلات، آزمایش شمارش کامل خون (CBC) انجام شود. نتایج دفعات اول این تست را می توان با نتایج بعدی مقایسه کرد و به دنبال تغییراتی گشت که می توانند علامت یک مسئله بهداشتی باشند.

• گلبولهای قرمز حاوی هموگلوبین – پروتئینی که رنگ قرمز را به خون می دهد – هستند. هموگلوبین به اکسیژن موجود در ریه ها متصل می شود، آن را در بدن حمل می کند و در مجاورت سلول ها و بافت ها رها می کند. هموگلوبین یک زن در دوران بارداری باید اکسیژن را برای تأمین نیازهای خودش و جنین خود به حد کافی منتقل کند. اگر مقدار گلبولهای قرمز و یا هموگلوبین یک زن باردار کافی نباشد، گفته می شود که او کم خون است.

بسیاری از زنان باردار نوعی کم خونی را تجربه می کنند. کم خونی خفیف می تواند در فرد احساس خستگی و ضعف ایجاد کند، حال آنکه کم خونی شدید در یک زن باردار می تواند باعث شود جنین اکسیژن خیلی کمی مصرف کند و همین امر مانع از رشد طبیعی جنین می شود.

همه خانم ها هنگام زایمان مقدار کمی خون از دست می دهند. این مسئله معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند، با این حال حتی از دست دادن مقدار کمی خون می تواند برای خانم های کم خون مضر باشد. ممکن است پزشک معالج بهداشت و درمان بخواهد سطح هموگلوبین موجود در خون زن باردار را قبل از زایمان بداند تا تأثیر احتمالی از دست دادن خون مورد انتظار هنگام زایمان را ارزیابی کند.

• گلبول های سفید خون در محافظت از بدن در برابر عفونت ها و همچنین دیگر عملکردهای ایمنی کمک می کنند. ارزیابی WBCs یک زن در دوران بارداری می تواند به تشخیص عفونت ها کمک کند و از این طریق قبل از ایجاد مشکلات سلامتی جدی در مادر یا کودک، می  توان آن عفونت را درمان و مرتفع نمود.

• پلاکت ها قطعات سلولی خاصی در خون هستند که به تشکیل لخته ها برای جلوگیری از خونریزی کمک می کنند. زنانی که پلاکت کمی دارند یا پلاکت هایی دارند که به درستی برای تشکیل لخته عمل نمی کنند، در هنگام زایمان در معرض خطر خونریزی خطرناک هستند. ممکن است برای تعیین گزینه های درمانی در صورت شناسایی مشکل پلاکت به آزمایش های بعدی نیاز شود.

آزمایش ایمنی برای سرخچه (سرخک آلمانی)

سرخچه در اثر یک عامل ویروسی ایجاد می شود و این ویروس می تواند از شخص مبتلا با سرفه یا عطسه به فرد دیگر منتقل شود. هر گونه تماس با ترشحات بینی یا گلوی فرد آلوده می تواند ویروس را منتشر نماید. هم زنانی که به سرخچه مبتلا شده اند وهم زنانی که واکسن سرخچه  رادریافت کرده اند، نوعی آنتی بادی در خون خود به وجود می آورند که معمولاً آنها را از ابتلا به این عفونت برای بار دوم مصون می نماید. این آنتی بادی همچنین نوزاد متولد نشده را در برابر ویروس محافظت می کند که به نوع حفاظت، ایمنی یا مصونیت گفته می شود.

وقوع عفونت سرخچه در دوران کودکی معمولاً باعث علائم خفیفی می شود اما اگر یک زن در 3 ماه اول بارداری خود به سرخچه مبتلا شود و ایمنی به ویروس نداشته باشد، کودک در معرض نقایص جدی هنگام تولد قرار می گیرد.

تمام زنانی که می خواهند برای اولین بار حامله شوند یا کسانی که برای اولین بار باردار هستند باید آزمایش شوند تا مشخص شود آیا نسبت به این ویروس مصون هستند یا خیر. نمونه خون آزمایش می شود تا معلوم شود آیا مقدار کافی از آنتی بادی ضد این ویروس که از زن باردار و جنین محافظت کند در خون وجود دارد یا خیر. اگر زنی آنتی بادی ضد سرخچه به مقدار کافی نداشته باشد و در حال حاضر باردار نباشد، ممکن است واکسن سرخچه به او تزریق شود. در این حالت زن باید حداقل 28 روز صبر کند و پس از این مدت اقدام به بارداری نماید.

واکسن سرخچه نوعی ویروس تضعیف شده است و نباید به زنی که در حال حاضر باردار است تزریق شود. اگر یک زن باردار برای محافظت از خود و نوزاد خود آنتی بادی کافی نداشته باشد، پزشک معالجش به او توصیه خواهد نمود که در تمام مدت بارداری از تماس با هر فردی که علائم سرخچه دارد، خودداری نماید. او باید در مورد بهترین زمان برای واکسیناسیون فرزندش پس از تولد با پزشک معالج خود مشورت کند و از طریق واکسیناسیون سرخچه از احتمال وقوع آن در نوزاد پیشگیری نماید.

نقص سیستم ایمنی بدن (HIV)

آزمایش عفونت ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) در ایالات متحده به یک اقدام مراقبتی معمول دوران بارداری تبدیل شده است. حتی در برخی از ایالتها الزامی شده كه تمام زنان باردار و/یا نوزادانشان برای بررسی HIV  آزمایش شوند. درمان حین دوران بارداری HIV ، می تواند از ابتلای کودک به این بیماری جلوگیری نماید و سلامت مادر را نیز بهبود بخشد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ایالات متحده تصریح می کند که همه زنان مراقبت های معمول دوران بارداری را دریافت نمی کنند و یا در طول بارداری برای HIV  آزمایش انجام نمی شوند و برخی از خانم ها نیز نمی پذیرند که این آزمایش را انجام دهند. در حالت ایده آل، زن آزمایش خون را به عنوان بخشی از مراقبت های پیش از بارداری یا اوایل بارداری انجام می دهد. این موارد به بهترین وجه از مادر و نوزاد محافظت می کند:

• غربالگری مادر: در ایالات متحده باید به تمام زنان باردار در اوایل بارداری خود راجع به HIV مشاوره شوند و آزمایشات داوطلبانه HIV برای محافظت از سلامت کودک انجام ارائه شود. این مطلب توصیه بسیاری از گروه ها از جمله خدمات بهداشت عمومی ایالات متحده، آکادمی آمریکایی پزشکی اطفال، کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، و کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده است. تکرار آزمایش در سه ماهه سوم برای کسانی که در معرض خطر بالای عفونت HIV هستند، بسیار ارزشمند است.

• غربالگری کودک: در ایالات متحده اگر وضعیت HIV مادر در قبل یا حین دوران بارداری یا هنگام زایمان مشخص نشده باشد، پزشکان مراقبت های بهداشتی توصیه می کنند که نوزاد در طول 24 ساعت پس از تولدش تحت آزمایش HIV قرار گیرد (امری که در چند ایالت الزامیست؛ به لینک غربالگری نوزادان مراجعه فرمایید). اگر درمان طی 48 ساعت پس از تولد آغاز شده باشد، به نوزادی که در معرض ویروس بوده کمک می شود به ویروس مبتلا نشود.

HIV ویروسی است که باعث ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) می شود. اگر یک زن باردار به HIV مبتلا شده باشد، می تواند ویروس را به کودک خود منتقل و او را آلوده نماید.

آزمایش غربالگری می توانند آنتی ژن HIV (P24)  و/یا آنتی بادیهای HIV را در خون تشخیص دهند. توصیه می شود برای غربالگری HIV از ترکیبی از آزمایش آنتی بادی HIV و تست آنتی ژن استفاده شود. این دو صرفا طی یک آزمایش خون انجام پذیر هستند. با تشخیص آنتی بادی و همچنین آنتی ژن طی آزمایش ترکیبی، احتمال اینکه عفونت به محض ورود به بدن شناسایی شود، افزایش می یابد. برخی آزمایشات غربالگری فقط آنتی بادی HIV را مورد تشخیص قرار می دهند که این آزمایشات به صورت آزمایش خون یا آزمایش ترشحات دهانی قابل انجام هستند.

در این حالت اگر آزمایش غربالگری مثبت باشد، باید آزمایش آنتی بادی دوم انجام شود که متفاوت از آزمایش اول است. اگر آزمایش دوم با آزمایش اول همخوانی نداشته نباشد، آزمایش سوم انجام می شود که طی آن وجود احتمالی ماده ژنتیکی (RNA) ویروس بررسی می شود.

اگر آزمایش های تأیید کننده عفونت HIV زن نشان دهنده وجود عفونت HIV باشد، لازم است قبل از بارداری با پزشک معالج خود در رابطه با خطرات آلوده شدن کودک و تأثیرات بارداری بر سلامتی خودش مشورت کند. درمان مادران آلوده به HIV طی دوران بارداری، اقدامات احتیاطی هنگام تولد و جلوگیری از شیردهی مادر آلوده، می توانند خطر انتقال عفونت از مادر به کودک را به حداقل برساند. تزریق داروی ضد ویروسی زیدووودین (zidovudine) به صورت داخل وریدی در طیبارداری و زایمان، و همچنین به تجویز این دارو به نوزاد دو بار در روز به مدت شش هفته بصورت دهانی، خطر انتقال ویروس از مادر به کودک را از 25-33٪ به حدود 1-2٪ کاهش می دهد. بیشترین کارایی در امر کاهش خطر انتقال ویروس HIV از مادر به کودک را، ترکیبی از روشهای درمانی ضد ویروسی دارند و نه کاربرد تکی این روشها.

اگر جوابآزمایش آنتی بادی در برابر HIV منفی شود ممکن است بدین معنا باشد که هیچگونه عفونتی با این ویروس وجود ندارد یا هنوز مقدار کافی از آنتی بادی علیه آن تولید نشده که بتوان وجودش را تشخیص داد. اگر زن در فعالیتهایی پرخطری مانند تماس جنسی محافظت نشده و یا استفاده از مواد مخدر داخل وریدی شرکت کند، فعالیتهایی که احتمال آلوده شدن به HIV را افزایش می دهند، باید در طول بارداری یک یا چند بار دیگر برای HIV آزمایش شود.

سوزاک ، کلامیدیا و سفلیس

سوزاک ، کلامیدیا و سفلیس سه بیماری قابل انتقال از راه مقاربت جنسی (STD) هستند که در اثر عفونت های باکتریایی ایجاد می شوند. این بیماری ها در یک زن باردار می توانند منجر به سقط جنین شوند یا کودک را  قبل از/در حین  زایمان آلوده کنند. کودک ممکن است بعداً دچار مشکلات جدی سلامتی مانند عفونتهای چشم، عفونتهای مفاصل یا عفونتهای خون شود یا دچار کوری یا مشکلات تنفسی شود. برخی از این مشکلات تهدید کننده زندگی هستند. سلامتی زن مبتلا به بیماریهای STD نیز در معرض خطر است. بهترین روش برای زن مبتلا به چنین آلودگی هایی دریافت آنتی بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی قبل از بارداری یا قبل از زایمان است.

در ایالات متحده تمام زنان باید قبل از برنامه ریزی برای بارداری و درست در اوایل مراقبت های دوران بارداری – مانند زمانی که اولین  بار برای موضوعات مربوط به بارداری به دکتر مراجعه می کنند – برای بررسی بیماریهای STD آزمایش شوند. اگر سن زنی کمتر از 25 سال باشد و در دوران بارداری درگیر فعالیت های پرخطری مانند تماس جنسی محافظت نشده بوده باشد یا به هر دلیل دیگر در معرض خطر باشد، توصیه می شود در دوران بعدی بارداری مجددا برای بررسی بیماریهای STD آزمایش شود.

با آزمایش های کلامیدیا و سوزاک وجود باکتری در نمونه تشخیص داده می شود. در برخی آزمایشات از نمونه ادرار یا سواب دهانه رحم استفاده می شود. اگر نتیجه آزمایش مثبت شود، فرد به عفونتهای STD مبتلا است و باید تحت درمان قرار گیرد.

آزمایش سفلیس یک آزمایش خون است که طی آن آنتی بادی تولید شده توسط بدن در پاسخ به عفونت تشخیص داده می شود. آزمایش سفلیس نمی تواند این که آیا عفونت اکنون وجود دارد یا اینکه وجود آنتی بادی متعلق به عفونتی در گذشته است را از هم تمایز دهد و در صورت مثبت بودن نتیجه، انجام آزمایش تأیید کننده لازم خواهد بود. نتیجه آزمایش منفی معمولاً بدین معنی است که زن در حال حاضر آلوده نیست. با این حال، ممکن است که عفونت سفلیس موجود باشد ولی بخاطر اینکه آلودگی خیلی به تازگی صورت گرفته، نتوان آنرا تشخیص داد. برخی از ایالت های آمریکا همه زنان را ملزم کرده اند که در هنگام زایمان، از نظر سفلیس مورد معاینه قرار گیرند.

مراکز آمریكایی كنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) تصریح می نماید که بسیاری از زنان و مردان نمی دانند که STD گرفته اند و بعضی از پزشکان مراقبت های بهداشتی غربالگری مبتلایان به بیماریهای مقاربتی را به عنوان جزئی از برنامه مرسوم کاری خود جای نمی دهند. آزمایشات برخی از بیماریهای مقاربتی باید به طور معمول در طول مراقبت های دوران بارداری انجام شود زیرا درمان زودهنگام احتمال اینکه کودک نیز به این نوع بیماریها مبتلا شود را کاهش می دهد. از دیگر بیماریهای مقاربتی که در دوران بارداری باید نگران آنها بود عبارتند از: تریکومونیازیس، تبخال، هپاتیت B، هپاتیت C و ویروس نقص ایمنی انسان (HIV). بنا به دستورالعمل های منتشر شده توسط CDC در سال 2010، غربالگری هر یک از این موارد نیز باید در دستور کار اولین ویزیت قبل از تولد – که بهتر است تا حد امکان در اوایل بارداری صورت گیرد – قرار گرفته شود.

در هنگام برنامه ریزی برای بارداری حتماً در ویزیت اول قبل از بارداری خود و مجدداً در سه ماهه سوم باردرای، درخواست آزمایش های STD مناسب برای شما و شریک جنسی خود را مطرح نمایید.

غربالگری هپاتیت B و هپاتیت C

عفونت با ویروس های هپاتیت باعث التهاب کبد می شود. افراد مبتلا به هپاتیت B حاد یا هپاتیت C ممکن است علائمی مانند خستگی، حالت تهوع و یرقان داشته باشند. حال بیشتر افراد بدون مداخله پزشکی خوب می شود، اما برخی ممکن است دچار عفونت مزمن شوند. برخی از افراد مبتلا به عفونت مزمن دچار صدمات پیش رونده کبدی می شوند، امری که می تواند خود منجر به سرطان کبد و مرگ شود.

هپاتیت B: آزمایش غربالگری هپاتیت B، غربالگری آنتی ژن سطح هپاتیت B نامیده می شود. این آزمایش نوعی پروتئین تولید شده توسط ویروس را تشخیص می دهد و می تواند حتی قبل از ایجاد علائم، عفونت هپاتیت B را شناسایی نماید. اگر نتیجه تست قبل از بارداری زنی از نظر هپاتیت B مثبت شد، باید با پزشک معالج خود دراین مورد صحبت کند که قبل از بارداری چه مدت باید صبر کند تا اجازه دهد عفونت برطرف شود.

تشخیص عفونتهای فعال هپاتیت B در زنان باردار بسیار مهم است زیرا نوزادان، به طور ویژه، در برابر عفونت مزمن آسیب پذیر هستند بطوری که تا حدود 90٪ افرادی که در رحم به هپاتیت B آلوده می شوند، این آلودگی را با خود خواهند داشت. اگر عفونت هپاتیت در یک زن باردار تشخیص داده شود، می توان زن را تحت نظر گرفت و کودک را در بدو تولد تحت معالجه قرار داد تا خطر ابتلای کودک به هپاتیت B به حداقل برسد.

جواب منفی آزمایش این ویروس یا به معنای عدم وجود عفونت در حال حاضر است یا اینکه عفونت وجود دارد ولی هنوز مقدار کافی از آنتی ژن که قابل شناسایی باشد، تولید نشده است. اگر یک زن در فعالیتهای پرخطر درگیر شود که در معرض انتقال ویروس هپاتیت B قرار گیرد (مانند تماس جنسی محافظت نشده یا تزریق داخل وریدی دارو)، توصیه می شود در دوران بعدی بارداری مجددا آزمایش هپاتیت B انجام شود.

هپاتیت C: انتقال هپاتیت C از مادر به کودک هر چند شایع نیست، اما می تواند رخ دهد. غربالگری زنان باردار برای هپاتیت C معمول نیست، اما در صورت خطر ابتلای به مادر به این ویروس، ممکن است این غربالگری انجام شود. عوامل خطر ابتلا به هپاتیت C شامل سوء مصرف داروها به شکل داخل وریدی یا ارتباط جنسی با فرد دارای سوء مصرف داروها به شکل داخل وریدی، داشتن سابقه بیماری های مقاربتی چندگانه و آلوده شدن به هپاتیت B است.

آزمایش غربالگری آنتی بادی اختصاصی هپاتیت C برای غربالگری این عفونت استفاده می شود. از آنجا که آزمایش آنتی بادی هپاتیت C حتی در اکثر افرادی که عفونت از بدنشان پاک شده می تواند مثبت شود، آزمایش آنتی بادی مثبت باید برای تشخیص قطعی توسط آزمایش RNA هپاتیت C که مواد ژنتیکی ویروس دنبال شود. نتیجه مثبت در آزمایش RNA بدین معنی است که ویروس وجود دارد، عفونت برطرف نشده و ممکن است فرد به درمان نیاز داشته باشد. برای کمک به تعیین مسیر درمانی، آزمایش ژنوتیپ هپاتیت C انجام می شود تا مشخص شود که کدام زیرگروه ویروس در بدن فرد مبتلا وجود دارد.

کشت ادرار برای بررسی باکتریهای بدون علامت 

چندین سازمان از جمله کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده (USPSTF)، انجمن بیماری های عفونی آمریکا (IDSA) ، آکادمی پزشکان خانواده آمریکایی (AAFP) و کالج آمریکایی زنان و زایمان (ACOG) توصیه می کنند که زنان باردار بین 12 تا 16 هفته یا در اولین ویزیت قبل از زایمان خود برای بررسی وجود احتمالی باکتری های موجود در ادرار (باکتریوری) بدون علامت توسط کشت ادرار مورد غربالگری قرار گیرند (ACOG توصیه می کند که این غربالگری هنگام ویزیت قبل از تولد انجام شود و در سه ماهه سوم تکرار شود).

باکتریوری بدون علامت دوران بارداری در حالی تشخیص داده می شود که به رغم شناسایی مقدار قابل توجهی باکتری توسط کشت ادرار، زن هیچگونه علامتی در ارتباط با عفونت مجاری ادراری مانند درد یا اظطرار در ادرار را تجربه نمی کند. این وضعیت تقریباً در 2٪ -10٪ از زنان باردار ایالات متحده رخ می دهد و می تواند منجر به عفونت جدی تر کلیه شود و همچنین خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام تولد را افزایش می دهد. توصیه می شود درمان این نوع عفونت بی علامت با استفاده از آنتی بیوتیک های مناسب صورت گیرد.

آزمون های اختصاصی

آزمایش قند خون یا هموگلوبین A1c برای زنان در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2

گاهی پزشک معالج مراقبت های بهداشتی در اولین ویزیت دوران بارداری یا در سه ماهه اول بارداری، زن باردار را – به خصوص اگر این زن تحت خطر عوامل ابتلا به دیابت مانند سابقه خانوادگی باشد – برای ابتلای احتمالی او به دیابت غربالگری می کند.این غربالگری متفاوت است از غربالگری دیابتی کخ در دوران بارداری ایجاد می شود (دیابت بارداری). غربالگری دیابت بارداری به طور معمول در سه ماهه دوم انجام می شود.

برای شناسایی دیابت از قبل موجود در زنان باردار ممکن است از آزمایش قند خون ناشتا، آزمایش تحمل 2 ساعته نسبت به گلوکز یا تست هموگلوبین A1c استفاده شود (برای اطلاعات بیشتر به لینک آزمایشات گلوکز مراجعه کنید.) بالا رفتن سطح قند خون ممکن است به معنای ابتلای خانم باردار به دیابت باشد. او برای تأیید/رد تشخیص تحت آزمایشهای اضافی قرارمی گیرد و در صورت تایید تشخیص، برای مدیریت اوضاع او تحت درمان قرار می گیرد.

برای تشخیص دیابت بارداری، مجموعه متنوعی از آزمایشات مورد استفاده قرار می گیرد. برای اطلاعات بیشتر در این مورد بخش مربوط به قند خون طی دوران مبحث بارداری: سه ماهه دوم را مورد نظر قرار دهید.

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) در زنان دارای سابقه بیماری تیروئید

بارداری باعث ایجاد یکسری تغییرات عادی در عملکرد بسیاری از غدد درون ریز می شود اما تأثیر قابل توجهی در عملکرد غده تیروئید دارد و باعث تولید هورمون هایی مانند تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) می شود؛ هورمون هایی که برای رشد صحیح جنین و همچنین سلامت مادر حیاتی هستند. 

زنان مبتلا به عارضه های شناخته شده تیروئید در صورت حاملگی معمولاً باید تحت نظارت دقیق باشند. یک پزشک بهداشت ممکن است برای کنترل عملکرد تیروئید یک زن در کل دوران بارداری، از آزمایشات مربوط به هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) استفاده کند. TSH در پاسخ به سطح پایین T4 یا T3، توسط هیپوفیز – یک غده کوچک در مغز – تولید می شود. افزایش سطح TSH در خانمهایی که داروی جایگزین هورمون تیروئید دریافت می کنند، ممکن است به این معنا باشد که باید دوز داروی جایگزین هورمون تیروئید آنها افزایش یابد.

برخی پزشکان مدافع انجام غربالگری افزایش TSH در زنان باردار در سه ماهه اول (یا حتی قبل از بارداری) هستند، حتی اگر زن باردار سابقاً سابقه بیماری تیروئید نداشته باشند. این پزشکان دلیل این موضع خود را آن می دانند که ممکن است درصد قابل توجهی از زنان دچار اختلالات اساسی تیروئید باشند بدون آنکه به وجود چنین اختلالاتی مشکوک شوند، اختلالاتی که می توانند در دوران بارداری باعث ایجاد مشکلاتی شوند. با این حال اکثر دستورالعمل ها این غربالگری را به عنوان یک کار ضروری توصیه نمی کنند.

آزمایش پانل TORCH در صورت مشکوک بودن به وجود عفونت یا قرار گرفتن در معرض عفونت

پانل TORCH برای غربالگری برخی بیماریهای عفونی استفاده می شود که در صورت ابتلای مادر به آنها در دوران بارداری، ممکن است نوزاد دچار نقص مادرزادی شود. آزمایشهای خونی که پانل (مجموعه تستهای  TORCH) را تشکیل می دهند عبارتند از:

• • توکسوپلاسموز
• • سرخچه
• • سیتومگالوویروس (CMV)
• • ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)

غربالگری برخی از این موارد به صورت جداگانه قبل یا در اوایل بارداری سفارش داده می شوند. از آنجا که آزمایش های خاص و حساس تری برای تشخیص این عفونت ها در دسترس است، کمتر پیش می آید که انجام تمام تستهای پانل TORCH سفارش داده شود.

دیگر عفونتهایی که ممکن است همزمان با موارد فئق الذکر از تستهای پانل TORCH مورد آزمایش قرار داده شوند شامل سیفلیس، هپاتیت B، ویروس کوکساکی، ویروس اپشتین بار، ویروس واریسلا زوستر و پاروویروس B19 است.

ویروس واریسلا زوستر (آبله مرغان و زونا)

ویروس واریسلا زوستر (VZV) باعث بروز بیماریهایی می شود که تحت عنوان آبله مرغان و زونا شناخته می شوند. اگرچه بیشتر زنان باردار قبلاً در معرض این ویروس بوده و بنابراین در برابر آن مصون شده اند، با این حال برخی ممکن است به این عفونت مبتلا نداشته یا در برابر آن واکسینه نشده باشند. از آنجا که این ویروس می تواند باعث نقایص هنگام تولد یا بیماری در نوزاد (بسته به اینکه در چه زمانی از دوران بارداری عفونت رخ داده) شود، آزمایش VZV قبل یا در اوایل بارداری انجام می شود تا تعیین شود آیا زن آنتی بادی ضد VZV را دارد یا خیر.

اگر زنی در حال حاضر باردار است، نمی تواند واکسن VZV را دریافت کند و باید از تماس با هر شخصی که به آبله مرغان یا زونا مبتلاست، اجتناب کند. اگر مشخص شود که زن بارداری احتمالا در معرض این ویروس قرار داشته است، درمانی وجود دارد که می تواند از عفونت ناشی از این ویروس جلوگیری کند یا از تشدید بیماری بکاهد.

غربالگری واژینوز باکتریایی در صورتی که زن دارای علائم آن باشد

واژینوز باکتریایی (BV) شامل رشد بیش از حد فلور طبیعی واژن است بطوری که باعث ترشح واژن می شود. این پدیده در خانم های باردار و غیر باردار نسبتاً شایع است. اگر واژینوز باکتریایی در دوران بارداری درمان نشود می تواند به عفونت مایع آمنیوتیک، پارگی زودرس غشاهای حول جنین، زایمان زودرس، وزن کم نوزاد و احتمالاً بیماری التهابی لگن در مادر منجر شود. پزشکان بهداشت و درمان این آزمایش را به طور معمول انجام نمی دهند اما ممکن است آن را برای افراد دارای علائم آن سفارش دهند، به خصوص در حالتی که زن بارداری قبلاً یک نوزاد نارس را به دنیا آورده باشد.

علائم و نشانه های واژینوز باکتریایی ممکن است موارد زیر را شامل شود:

• ترشحات واژنی ای که ظاهر شفافی ندارد
• مشاهده “سلولهای سرنخ” در نمونه ای از ترشحات واژینال که تحت میکروسکوپ بررسی می شوند. سلولهای سرنخ سلولهای اپیتلیال واژنی ای هستند که عمده سطح آنها را باکتری پوشانده باشد. 
• رایحه آمین (بوی ماهی) هنگام آزمایش ترشحات واژنی با مواد شیمیایی
• اسیدیته پایین تر ترشحات واژن

اگر زنی 3 مورد از این 4 نشانه و علامت را داشته باشد، ابتلا به واژینوز باکتریایی تشخیص داده می شود. واژینوز باکتریایی معمولاً با یک درمان 7 روزه آنتی بیوتیکی درمان می شود.

آزمایش های تشخیص ناهنجاری های جنین

غربالگری سه ماهه اول بارداری

در مراحل اولیه بارداری می توان با استفاده از آزمایش خون، و گاهی آزمایش خون همراه با سونوگرافی، احتمال داشتن یک نوزاد مبتلا به سندرم داون را در یک زن باردار تخمین زد. همچنین ممکن است این آزمایشات احتمال بروز سایر اختلالات کروموزومی مانند سندرم ادواردز را نشان دهند. این نوع غربالگری فرصت ارزیابی احتمال وجود چنین عارضه هایی را بدون توسل به رویکردهای تهاجمی تری مانند نمونه گیری ویلوس کوریونی یا آمنیوسنتز فراهم می کند. در حال حاضر فقط به زنانی که نتایج غربالگری سه ماهه اول نشان دهنده قرارگیری آنها در گروه پرخطر است، توصیه می شود آزمایش های بیشتر انجام دهند.

غربالگری سه ماهه اول معمولاً بین هفته های 11 تا 14 بارداری انجام می شود و شامل اندازه گیری غلظت پروتئین A  پلاسمائی مرتبط با بارداری (PAPP-A)  موجود در خون و اندازه گیری غلظت آزاد یا غلظت کل گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG) است. علاوه بر این نوعی اسکن سونوگرافی به نام شفافیت نوچال (nuchal translucency) نیز انجام می شود. این اسکن شامل اندازه گیری ضخامت پوست و بافت قسمت پشت گردن کودک است. نتایج حاصل از این آزمایشات با هم ترکیب شده و برای محاسبه احتمال ابتلای نوزاد به سندرم داون یا سایر ناهنجاریهای کروموزومی استفاده خواهد شد.

آزمایش DNA بدون سلول جنین

این آزمایش همچنین تحت عنوان آزمایش غیر تهاجمی پیش از تولد (NIPT) یا تشخیص غیر تهاجمی قبل از تولد (NIPD) نیز شناخته می شود.

آزمایش DNA بدون سلول جنین (cffDNA) یک آزمایش غیر تهاجمی بر روی خون مادر است که می تواند در اوایل بارداری خطر ابتلای یک رویان در حال رشد (جنین) زن باردار را برای اختلالات کروموزومی خاصی ارزیابی کند. برای این آزمایش فقط به کشیدن خون از بازوی زن باردار نیاز است، می تواند از اوایل هفته دهم بارداری انجام شود و نتایج آن در حدود یک هفته آماده می شود. از نمونه خون مادر برای ارزیابی ماده ژنتیکی عاری از سلول جنین که در خون مادر در جریان است، استفاده می شود.

در حال حاضر از این آزمایش به طور عمده برای غربالگری سه اختلال در رویان در حال رشد استفاده می شود که هر سه آنها ناشی از وجود یک کروموزوم اضافی (تریزومی) هستند: سندرم داون (تریزومی 21) ، سندرم ادواردز (تریزومی 18) و سندرم پاتائو (تریزومی 13). همچنین ممکن است از این آزمایش برای شناسایی سایر عارضه های ژنتیکی نادر ناشی از وجود یک کروموزوم اضافی یا یک قطعه حذف شده از کروموزوم (میکرودلیشن = ریزحذف) استفاده شود.

مطالعات cffDNA موارد سندرم داون را با توان تشخیصی 98٪ و با نرخ اعلام مثبت کاذب کمتر از 0.5٪ انجام داده است. غربالگری کنونی سه ماهه اول فقط خطر ابتلا به سندرم داون و سندرم ادواردز را ارزیابی می کند، با این حال غربالگری cffDNA می تواند سه (و گاها بیشتر از سه) اختلال تریزومی را شناسایی نماید.

توصیه

کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان  (ACOG) توصیه می کند که زنان باردار درمورد خطرات و فواید غربالگری قبل از تولد با پزشکان مراقبت های بهداشتی و یا مشاور ژنتیکی خود صحبت کنند. ACOG می گوید غربالگری متداولی مانند غربالگری سرم مادر در سه ماهه دوم بهترین انتخاب برای زنانی است که معرض خطر پایینی برای داشتن یک نوزاد مبتلا به اختلال کروموزومی هستند. با این وجود، هر زنی ممکن است بدون توجه به میزان ریسکی که در معرض آن است، تصمیم بگیرد آزمایش cffDNA انجام دهد.

ACOG به زنانی که معرض خطر بالایی هستند، توصیه می کند که قبل از آزمایش cffDNA به یک جلسه مشاوره ژنتیک بروند. این زنان در معرض خطر بالا شامل زنان زیر است: زنان 35 ساله و بالاتر از 35، زنانی که سابقه باردار بودن به یک کودک مبتلا به تریزومی دارند و زنانی باراداری که یافته های سونوگرافی نشان دهنده خطر بالا در آنهاست.

زنان باید با درک کاملی از محدودیت های این تست دست به انتخاب آن بزنند. CffDNA فقط شایع ترین تریزومی ها را تشخیص می دهد. نتایج مثبت کاذب و منفی کاذب امکان پذیرند. نتیجه منفی به معنای این نیست که زن لزوماً فرزندی بی نقص به دنیا خواهد آورد. زنان دارای نتایج cffDNA مثبت باید برای مشاوره ژنتیک ارجاع داده شوند و برای تأیید تشخیص، نمونه برداری از ویلوس کوریونی (CVS) یا آمنیوسنتز انجام دهند.

نمونه برداری از ویلوس کوریونی (پرزهای جفتی)

این آزمایش بطور معمول انجام نمی شود اما ممکن است در مورد آن با خانمهایی که در معرض خطر بالای داشتن کودک مبتلا به ناهنجاری های خاص کروموزومی یا ژنتیکی قرار دارند، بحث شود یا انجام آن پیشنهاد شود.

نمونه برداری از ویلوس کوریونی (CVS) بین هفته دهم و دوازدهم انجام می شود. در این رویکرد برای بدست آوردن نمونه بافتی از جفت یا سوزنی در شکم زن وارد می شود یا لوله ای از طریق مهبل زن و دهانه رحم وارد می شود. محتوای ژنتیکی این سلول ها با محتوای ژنتیکی جنین یکسان است و این سلول ها برای بررسی اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون، و ناهنجاری های ژنی که باعث ایجاد اختلالات متابولیکی مانند تای ساکس و فیبروز کیستیک می شوند، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

هر یک از موارد زیر علامت دهنده معمول اتخاذ این روش تشخیصی محسوب میشوند:

• یک آزمایش غربالگری قبلی نتایج نگران کننده ای ارائه نموده است
• سن زن باردار 35 سال یا بالاتر است
• برای یک نوع اختلال ژنتیکی خاص (در هر یک از والدین بیولوژیکی) یک سابقه خانوادگی قوی وجود دارد
• هر دو والد بیولوژیکی دارای یک ژن ایجاد کننده نوع خاصی اختلال ارثی هستند
• فرزند قبلی یکی از والدین بیولوژیکی نقص مادرزادی داشته است

اگر آزمایش های غربالگری به دقت انتخاب شده باشند، ممکن است به بانوان کمک کنند تا از انجام این روش تشخیصی که با خطر سقط جنین و عفونت همراه است، جلوگیری کند.